Ο Κλείδημος ή Κλειτόδημος[1] ήταν Αθηναίος ιστορικός του 4ου ή 5ου π.Χ. αιώνος, ο αρχαιότερος των ατθιδογράφων σύμφωνα με τον Παυσανία.[2]
Ο Αθήναιος μνημονεύει τους τίτλους τεσσάρων έργων του:
- Εξηγητικός· μια έμμετρη μάλλον περιγραφή θρησκευτικών εθίμων και ιεροτελεστιών.
- Ατθίς ή Λόγος Αττικός·[3] ιστορία της Αττικής από τους μυθικούς χρόνους μέχρι την εποχή των περσικών πολέμων σε τουλάχιστον δώδεκα βιβλία[4] (έργο που πιθανώς χρησιμοποίησε ο Αριστοτέλης, μαζί με τον αντίστοιχο του Ανδροτίωνος, κατά την συγγραφή της Αθηναίων πολιτείας του).
- Πρωτογονία· με μυθολογικό περιεχόμενο.
- Νόστοι.[5]
Ο Κλείδημος αναφέρεται επίσης από τον Πλούταρχο (που τον κατηγορεί πάντως για απεραντολογία),[6] τον Αριστοτέλη (Μετεωρολογικά)[7], τον Θεόφραστο , τον Αρποκρατίωνα, τον Ησύχιο, τη Σούδα, τον Κωνσταντίνο τον Πορφυρογέννητο[8], το Λεξικό του Φωτίου.
Από τα έργα του Κλείδημου σώθηκαν συνολικά 30 αποσπάσματα.[9]
2. Παυσανίας, Ελλάδος περιήγησις, X.15.5·
[Κλειτόδημος δέ, ὁπόσοι τὰ Ἀθηναίων ἐπιχώρια ἔγραψαν ὁ ἀρχαιότατος, οὗτος ἐν τῷ λόγῳ φησὶ τῷ Ἀττικῷ].
3. Παυσανίας, ό.π.
4. Ησύχιος, λήμμα Ἀγαμεμνόνεια φρέατα·
[ἱστοροῦσι τὸν Ἀγαμέμνονα περὶ τὴν Αὐλίδα καὶ πολλαχοῦ τῆς Ἑλλάδος φρέατα ὀρύξαι. Κλείδημος δὲ ἐν τῇ δωδεκάτῃ τῆς Ἀτθίδος …]
5. W. Smith, A dictionary of Greek and Roman biography and mythology (1869), Τόμος I, σελ. 782. Cleidemus
6. Πλούταρχος, Βίοι Παράλληλοι - Θησεύς, 19.4·
[ἰδίως δέ πως καὶ περιττῶς ὁ Κλείδημος ἀπήγγειλε περὶ τούτων].
7. Αριστοτέλης, Μετεωρολογικά, βιβλίον β' , 370a·
[εἰσὶ δέ τινες οἳ τὴν ἀστραπήν, ὥσπερ καὶ Κλείδημος, οὐκ εἶναί φασιν ἀλλὰ φαίνεσθαι, παρεικάζοντες ὡς τὸ πάθος ὅμοιον ὂν καὶ ὅταν τὴν θάλαττάν τις ῥάβδῳ τύπτῃ· φαίνεται γὰρ τὸ ὕδωρ ἀποστίλβον τῆς νυκτός· οὕτως ἐν τῇ νεφέλῃ ῥαπιζομένου τοῦὑγροῦ τὴν φάντασιν τῆς λαμπρότητος εἶναι τὴν ἀστραπήν].
8. Κωνσταντίνος o Πορφυρογέννητος, Περί θεμάτων της Δύσεως ήγουν της Ευρώπης, το Β΄· στο Corpus scriptorum historiae Byzantinae, vol. III, σελ. 48 ·
[ἀλλά καὶ τὴν ὅλην Μακεδονίαν Μακετίαν οἶδεν ὀνομαζομένην Κλείδημος ἐν πρώτοις Ἀτθίδος].
9. K. Müller, Fragmenta historicorum Graecorum, Τόμος I, σελ.359-365. Clitodemi Fragmenta
Ο Αθήναιος μνημονεύει τους τίτλους τεσσάρων έργων του:
- Εξηγητικός· μια έμμετρη μάλλον περιγραφή θρησκευτικών εθίμων και ιεροτελεστιών.
- Ατθίς ή Λόγος Αττικός·[3] ιστορία της Αττικής από τους μυθικούς χρόνους μέχρι την εποχή των περσικών πολέμων σε τουλάχιστον δώδεκα βιβλία[4] (έργο που πιθανώς χρησιμοποίησε ο Αριστοτέλης, μαζί με τον αντίστοιχο του Ανδροτίωνος, κατά την συγγραφή της Αθηναίων πολιτείας του).
- Πρωτογονία· με μυθολογικό περιεχόμενο.
- Νόστοι.[5]
Ο Κλείδημος αναφέρεται επίσης από τον Πλούταρχο (που τον κατηγορεί πάντως για απεραντολογία),[6] τον Αριστοτέλη (Μετεωρολογικά)[7], τον Θεόφραστο , τον Αρποκρατίωνα, τον Ησύχιο, τη Σούδα, τον Κωνσταντίνο τον Πορφυρογέννητο[8], το Λεξικό του Φωτίου.
Από τα έργα του Κλείδημου σώθηκαν συνολικά 30 αποσπάσματα.[9]
Σημειώσεις
1. Ως Κλείδημος αναφέρεται από τον Αθήναιο, τον Πλούταρχο και άλλους αρχαίους συγγραφείς· ως Κλειτόδημος από τον Παυσανία και ως Δήμος σε κάποιο άλλο απόσπασμα προφανώς από λάθος του αντιγραφέα. 2. Παυσανίας, Ελλάδος περιήγησις, X.15.5·
[Κλειτόδημος δέ, ὁπόσοι τὰ Ἀθηναίων ἐπιχώρια ἔγραψαν ὁ ἀρχαιότατος, οὗτος ἐν τῷ λόγῳ φησὶ τῷ Ἀττικῷ].
3. Παυσανίας, ό.π.
4. Ησύχιος, λήμμα Ἀγαμεμνόνεια φρέατα·
[ἱστοροῦσι τὸν Ἀγαμέμνονα περὶ τὴν Αὐλίδα καὶ πολλαχοῦ τῆς Ἑλλάδος φρέατα ὀρύξαι. Κλείδημος δὲ ἐν τῇ δωδεκάτῃ τῆς Ἀτθίδος …]
5. W. Smith, A dictionary of Greek and Roman biography and mythology (1869), Τόμος I, σελ. 782. Cleidemus
6. Πλούταρχος, Βίοι Παράλληλοι - Θησεύς, 19.4·
[ἰδίως δέ πως καὶ περιττῶς ὁ Κλείδημος ἀπήγγειλε περὶ τούτων].
7. Αριστοτέλης, Μετεωρολογικά, βιβλίον β' , 370a·
[εἰσὶ δέ τινες οἳ τὴν ἀστραπήν, ὥσπερ καὶ Κλείδημος, οὐκ εἶναί φασιν ἀλλὰ φαίνεσθαι, παρεικάζοντες ὡς τὸ πάθος ὅμοιον ὂν καὶ ὅταν τὴν θάλαττάν τις ῥάβδῳ τύπτῃ· φαίνεται γὰρ τὸ ὕδωρ ἀποστίλβον τῆς νυκτός· οὕτως ἐν τῇ νεφέλῃ ῥαπιζομένου τοῦὑγροῦ τὴν φάντασιν τῆς λαμπρότητος εἶναι τὴν ἀστραπήν].
8. Κωνσταντίνος o Πορφυρογέννητος, Περί θεμάτων της Δύσεως ήγουν της Ευρώπης, το Β΄· στο Corpus scriptorum historiae Byzantinae, vol. III, σελ. 48 ·
[ἀλλά καὶ τὴν ὅλην Μακεδονίαν Μακετίαν οἶδεν ὀνομαζομένην Κλείδημος ἐν πρώτοις Ἀτθίδος].
9. K. Müller, Fragmenta historicorum Graecorum, Τόμος I, σελ.359-365. Clitodemi Fragmenta
(Το άρθρο αναρτήθηκε από τον υπογράφοντα και στην ελληνική Βικιπαίδεια)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου