Αβυδηνός

Ο Αβυδηνός ήταν εξελληνισμένος ιστορικός συγγραφέας άγνωστης εποχής,[1] μεταγενέστερος πάντως του Μεγασθένη και του Βηρωσσού (3ος αι. π.Χ.), τα έργα των οποίων φαίνεται πως χρησιμοποίησε.[2]

Έγραψε σε ιωνική διάλεκτο την ιστορία της Ασσυρίας ("Ασσυριακά"), αποσπάσματα της οποίας συμπεριέλαβαν σε δικά τους έργα ο Ευσέβιος, ο Κύριλλος και ο βυζαντινός λόγιος Γεώργιος Σύγκελλος.[3]

---

1. Σύγχρονοι μελετητές τον τοποθετούν στον 2ο η 3ο μ.Χ. αιώνα.
2. W. Smith, A dictionary of Greek and Roman biography and mythology, "Abydenus".
3. K. Müller, Fragmenta historicorum graecorum (1841), "Abydenus", τόμ. IV., σελ. 279-285.

---

Αγίας ο Τροιζήνιος

Ο Αγίας ο Τροιζήνιος (8ος/7ος αι. π.Χ.) αναφερόταν ως ποιητής των Νόστων, ενός μη σωζόμενου κύκλιου έπους που διηγιόταν τις περιπέτειες και τα πάθη των Αχαιών κατά το ταξίδι επιστροφής στην πατρίδα μετά την άλωση της Τροίας.[1]

Το έπος αποτελούνταν από πέντε βιβλία και περιελάμβανε τον νόστο του Αγαμέμνονα, του Μενελάου, του Διομήδη, του Νέστορα, του Πολυποίτου, του Νεοπτολέμου, καθώς και τον πνιγμό του Αίαντα του Λοκρού στην περιοχή του Καφηρέα (Κάβο Ντόρο).

Εικάζεται ότι ο Αγίας ενσωμάτωσε στο ποίημά του ένα αρχαιότερο προ-ομηρικό έπος που μνημονεύεται από τον Αθήναιο με τον τίτλο "Ατρειδών κάθοδος" και είχε ως θέμα τους νόστους του Μενελάου και του Αγαμέμνονα και .[2]

---

1. W. Smith, A Dictionary of Greek and Roman biography and mythology, "Agias of Troezen".
2. Αθήναιος, Δειπνοσοφισταί, 281b & 399a.

---

Αγαθαρχίδης ο Σάμιος

Ο Αγαθαρχίδης ο Σάμιος, ιστορικός άγνωστης εποχής και λοιπών στοιχείων, μνημονεύεται από τον Πλούταρχο ως συγγραφέας μιας περσικής (Περσικά) και μιας Φρυγικής (Φρυγικά) ιστορίας, καθώς και ενός συγγράμματος Περί λίθων.[1]

---

1. W. Smith, Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology,"Agatharchides of Samos", τομ. I, σελ. 61.
•  K. Müller, Fragmenta historicorum graecorum (1841), "Agatharchides Samius", τόμ. III, σελ. 197-198. 

(Το άρθρο αναρτήθηκε από τον υπογράφοντα και στην ελληνική Βικιπαίδεια)

---

Αδδαίος ή Αδαίος ο Μυτιληναίος

Ο Αδδαίος ή Αδαίος ο Μυτιληναίος (3ος αι. π.Χ.) ήταν συγγραφέας δύο συγγραμμάτων σχετικών με την τέχνη, τα οποία μνημονεύει ο Αθήναιος.

Στο πρώτο από αυτά, στο Περί διαθέσεων[1], ο Αδαίος πραγματευόταν μάλλον το θέμα του χώρου στην αρχιτεκτονική, ενώ το δεύτερο, το Περί αγαλμάτων (ή Περί αγαλματοποιών)[2], το επέκρινε έντονα ο Πολέμων ο Ιλιεύς (στο Πρὸς Ἀδαῖον καὶ Ἀντίγονον πολεμικό του έργο[3]). Κανένα από τα έργα του Αδαίου δεν έχει σωθεί.

Παλαιότερα, ορισμένοι μελετητές ταύτισαν τον Αδαίο τον Μυτιληναίο με τον Μακεδόνα ποιητή Αδαίο[4], επιγράμματα του οποίου περιλαμβάνονται στην Παλατινή Ανθολογία -ταύτιση που όμως δεν είναι γενικά αποδεκτή από όλους τους σύγχρονους μελετητές.

Η αλήθεια πάντως είναι ότι στο 7ο βιβλίο της Παλατινής ανθολογίας υπάρχει ένα επίγραμμα που αποδίδεται σε κάποιον Αδαίο Μυτιληναίο [5] -χωρίς να είναι απολύτως βέβαιο ποιός πραγματικά ήταν αυτός.

---

1. Αθήναιος, Δειπνοσοφισταί, 9.43.
2. Αθήναιος, Δειπνοσοφισταί, 13.84.
3. K. Müller, Fragmenta historicorum graecorum (1841), "Polemonis Iliensis: Πρὸς Ἀδαῖον καὶ Ἀντίγονον", σελ. 132, τόμ. III.
4. W. Smith, A dictionary of Greek and Roman biography and mythology (1848), "Adaeus".
5. Ἑλληνικὴ Ἀνθολογία , 7.305 ("Ἀδδαίου Μυτιληναίου").
    Ὁ γριπεὺς Διότιμος, ὁ κύμασιν ὁλκάδα πιστὴν
      κἠν χθονὶ τὴν αὐτὴν οἶκον ἔχων πενίης,
    νήγρετον ὑπνώσας Ἀΐδαν τὸν ἀμείλιχον ἷκτο
      αὐτερέτης, ἰδίῃ νηῒ κομιζόμενος·
    ἣν γὰρ ἔχε ζωῆς παραμύθιον, ἔσχεν ὁ πρέσβυς
      καὶ φθίμενος πύματον πυρκαϊῆς ὄφελος.

(Το άρθρο αναρτήθηκε από τον υπογράφοντα και στην ελληνική Βικιπαίδεια)

---

Αέθλιος ο Σάμιος

Ο Αέθλιος ο Σάμιος, ιστοριογράφος του 5ου π.Χ. αιώνα, έγραψε σε ιωνική διάλεκτο ένα χρονικό της Σάμου (Ώροι Σαμίων) αποτελούμενο από πέντε τουλάχιστον βιβλία. Σώθηκαν δύο μόνον αποσπάσματα από τον Αθήναιο[1] και τον Κλήμη τον Αλεξανδρέα.[2]

Στο αναφερόμενο από τον Αθήναιο απόσπασμα έγραφε ότι στην εποχή του τα σύκα, τα σταφύλια, τα μήλα, τα ρόδα και οι ομομηλίδες[3] έβγαιναν δύο φορές τον χρόνο.

Το έργο του Αέθλιου μνημονεύεται επίσης από τον Ευστάθιο[4] και το Μέγα Ετυμολογικόν (όπου όμως λανθασμένα αναφέρεται ως "Άθλιος").[5]

---

 Σημειώσεις

1. Αθήναιος, Δειπνοσοφισταί, βιβλίον 14, 68
   [ὅτι δ᾽ ἐν ταῖς Ἀθήναις διηνεκεῖς ἦσαν αἱ ὀπῶραι πᾶσαι, μαρτυρεῖ Ἀριστοφάνης ἐν Ὥραις. τί οὖν παράδοξον ἱστορεῖν δοκεῖ Ἀέθλιος ὁ Σάμιος ἐν πέμπτῳ Σαμίων Ὥρων λέγων: σῦκον καὶ σταφυλὴ καὶ ὁμομηλὶς καὶ μῆλα καὶ ῥόδα δὶς τοῦ ἐνιαυτοῦ ἐγίνετο].
2. Κλήμης Αλεξανδρεύς, Προτρεπτικός προς Έλληνας, 4·
   [... καὶ τὸ τῆς Σαμίας Ἥρας, ὥς φησιν Ἀέθλιος, πρότερον μὲν ἦν σανίς, ὕστερον δὲ ἐπὶ Προκλέους ἄρχοντος ἀνδριαντοειδὲς ἐγένετο].
3. Για τον Αθήναιο ομομηλίδες ήταν τα απίδια [ἄπια]. (Αθήναιος, Δειπνοσοφισταί, βιβλίον 14, 63.)
    Άλλοι όμως αρχαίοι συγγραφείς θεωρούν ότι ήταν άγρια μικρά μήλα ή μούσμουλα ή σύκα.
    Ο Σαμιώτης συγγραφέας του 19ου αιώνα Επαμεινώνδας Σταματιάδης εικάζει ότι ήταν οι αποκαλούμενες στη Σάμο μπούκνες ή αρμπουκούνες, "ένα είδος σύκα μακρουλά και γλυκύτατα, που ωριμάζουν δύο φορές το χρόνο, το Μάη και τον Αύγουστο".(Επαμεινώνδας Σταματιάδης, Σαμιακά - Ιστορία της Σάμου από τα πανάρχαια χρόνια μέχρι το 1880, τόμος Α΄, σελ. 252.)
4. Brill’s New Jacoby, Aethlios of Samos.
5. K. Müller, Fragmenta historicorum graecorum (Αποσπάσματα Ελλήνων Ιστορικών), Aethlius Samius, τόμος Δ΄,σελ. 294,

(Το άρθρο αναρτήθηκε από τον υπογράφοντα και στην ελληνική Βικιπαίδεια)

---

Αθανάδας

Ο Αθανάδας, συγγραφέας ενός έργου με τίτλο Αμβρακικά, αναφέρεται από τον μυθογράφο Αντωνίνο Λιβεράλις στο 4^ο κεφάλαιο των Μεταμορφώσεων (στην ιστορία του Κραγαλέα τον οποίο μεταμόρφωσε σε πέτρα ο Απόλλων).[1]

Κανείς άλλος αρχαίος συγγραφέας, εκτός από τον Αντωνίνο, δεν μνημονεύει τον Αθανάδα, ούτε και είναι γνωστό αν τα Αμβρακικά ήταν ποιητικό ή ιστορικό έργο.

---

1. Άπαντα Αντωνίνος Λιβεράλις - Βάβριος, εκδ. Κάκτος, 2003.

(Το άρθρο αναρτήθηκε από τον υπογράφοντα και στην ελληνική Βικιπαίδεια)

---

Αθάνας ή Άθανις ο Συρακούσιος

Ο Άθανις ή Αθάνας[1] ήταν ιστορικός συγγραφέας του 4^ου π.Χ. αιώνα από τις Συρακούσες.

Έγραψε, σύμφωνα με τον Διόδωρο τον Σικελιώτη,[2] ένα έργο δεκατριών βιβλίων στο οποίο εξιστορούσε τα γεγονότα της εποχής του Δίωνος. Το έργο, όπως αναφέρει ο Αθήναιος, έφερε τον τίτλο "Σικελικά".[3] Στο πρώτο βιβλίο ο Άθανις περιέγραφε περιληπτικά τα τελευταία επτά χρόνια της βασιλείας του Διονυσίου του Νεοτέρου, αρχίζοντας από το χρονικό σημείο που σταματούσε το ομότιτλο ημιτελές έργο του συμπατριώτη του Φιλίστου. Η ιστορία του τελείωνε, όπως πιθανολογείται, με τον θάνατο του Τιμολέοντος στο 13^ο βιβλίο. Σώθηκαν τρία μόνον αποσπάσματα  από τον Αθήναιο και τον Πλούταρχο.[4]

Ο Άθανις συμμετείχε στις εμφύλιες διαμάχες των Συρακουσών ως πολιτικός φίλος και συνεργάτης του Ηρακλείδη και αντίπαλος του Δίωνος.[5] Οι πολιτικές του απόψεις και η εχθρότητά του απέναντι στον Δίωνα προφανώς αντανακλώνται και στο ιστορικό του έργο. Εικάζεται επίσης ότι και οι αρνητικές κρίσεις για τον Δίωνα που εκφράζει ο Ρωμαίος βιογράφος Κορνήλιος Νέπως προέρχονταν από το έργο του Αθάνα, μολονότι ο ίδιος ο Νέπως δεν τον κατονομάζει στις πηγές του.[6]

---

Σημειώσεις

1. Αναφέρεται ως Αθανάδας από τον Διόδωρο, ως Άθανις από τον Πλούταρχο και τον Αθήναιο και ως Άθηνις από τον Στέφανο Βυζάντιο.
2. Διόδωρος ο Σικελιώτης, Ιστορική Βιβλιοθήκη, XV, 94, 4·
   [Τῶν δὲ συγγραφέων ᾿Αθάνας ὁ Συρακόσιος τῶν περὶ Δίωνα πράξεων ἐντεῦθεν ἀρξάμενος ἔγραψε μὲν βύβλους τρισκαίδεκα, προανέλαβε δὲ τὸν ἄγραφον χρόνον ἐτῶν ἑπτὰ ἀπὸ τῆς Φιλίστου συντάξεως ἐν μιᾷ βύβλῳ, καὶ διελθὼν τὰς πράξεις ἐν κεφαλαίοις συνεχῆ τὴν ἱστορίαν ἐποίησεν].
3. Αθήναιος, Δειπνοσοφισταί, III, 54·
   [Ἄθανις δ᾽ ἐν α΄ Σικελικῶν 'τὸν αὐτόν φησι Διονύσιον καὶ τὸν βοῦν γαρόταν καλεῖν καὶ τὸν χοῖρον ἴακχον].
4. K. Μüller, Fragmenta historicorum Graecorum (1841), τόμος II, σελ. 81. Athanas
5. Στέφανος Βυζάντιος, λήμμα: "Δύμη"· 
    [προστάται δὲ τῆς πόλεως ἦσαν τῶν μὲν Συρακοσίων Ἄθηνις καὶ Ἡρακλείδης, τῶν δὲ μισθοφόρων Ἀρχέλαος ὁ Δυμαῖος].
6. L. J. Sanders, The Legend of Dion, κεφ. "The Partisan Tradition 1: Philistus and Athanis", 2008. books.google

(Το άρθρο αναρτήθηκε από τον υπογράφοντα και στην ελληνική Βικιπαίδεια)

---

Αίγιμος ἤ Αιγίμιος

Ο Αίγιμος ή Αιγίμιος (Αἴγιμος ἤ Αἰγίμιος) ήταν γιατρός από την Ελέα της Λευκανίας. Έζησε τον 5ο π.Χ. αιώνα (ίσως και νωρίτερα) και έγραψε, σύμφωνα με τα αναφερόμενα από τον Γαληνό, το πρώτο ιατρικό σύγγραμμα για τους σφυγμούς (Περὶ παλμῶν).[1]

Ο Αθήναιος (στο ιδ΄ βιβλίο των Δειπνοσοφιστῶν) επικαλούμενος τον Καλλίμαχο μνημονεύει επίσης κάποιον Αιγίμιο [Αίγιμο] ως συγγραφέα όμως ενός πλακουντοποιικού συγγράμματος[2] (δηλαδή ενός οδηγού ζαχαροπλαστικής για γλυκές πίττες).[3] Ωστόσο, είναι αμφίβολο κατά πόσον ο Αίγιμος αυτός ήταν το ίδιο πρόσωπο με τον γιατρό Αίγιμο.

---

1. W. Smith, Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology, "Aegimus or Aegimius", τόμ. 1, σελ. 26.
2. Αθήναιος, Δειπνοσοφισταί, βιβλίο ιδ΄, 643e. Perseus (Ath. 14.51)
3. Ο πλακούς, ένα είδος γλυκίσματος πεπλατυσμένου σχήματος, φτιαχνόταν με ζύμη, μέλι και διάφορα αρωματικά. Ήταν δηλαδή μια γλυκιά πίττα, κάτι σαν τις σημερινές γλυκές μυζηθρόπιτες ή τα άλλα παραδοσιακά τυρόγλυκα (βαρβαριστί: τσιζκέικ).

---

Ακουσίλαος ο Αργείος

Ο Ακουσίλαος ο Αργείος, ένας από τους πρώτους Έλληνες πεζογράφους, καταγόταν από το Άργος της Βοιωτίας[1] και έζησε πιθανότατα στις τελευταίες δεκαετίες του 6^ου π.Χ. αιώνα και στις αρχές του 5^ου.

Περί του έργου του

Συγκαταλέγεται στου λογογράφους (δηλαδή στους ιστοριογράφους του 6^ου και 5^ου π.Χ. αιώνα που έγραψαν πεζά κείμενα σε ιωνική διάλεκτο στα οποία περιέγραφαν ιστορικά γεγονότα αναμεμειγμένα με άφθονα μυθολογικά στοιχεία). Το έργο του με τίτλο Γενεηλογίαι (ή Ἱστορίαι) αποτελούνταν από τρία βιβλία και είχε αποκλειστικά μυθολογικό περιεχόμενο· αφηγείτο σ' αυτό τη γέννηση του κόσμου και των θεών καθώς και τις ιστορίες των μυθικών βασιλιάδων και ηρώων από την εποχή του Φορωνέα (του πρώτου ανθρώπου) μέχρι τα Τρωικά και τους Νόστους. Αφορμή για την συγγραφή του έργου, σύμφωνα με μια παράδοση που διέσωσε η Σούδα, ήταν η ανακάλυψη από τον πατέρα του, ονόματι Κάβα, χάλκινων δέλτων (πινακίδων σε σχήμα κεφαλαίου δέλτα) θαμμένων στην αυλή του σπιτιού του που περιείχαν αρχαίες θεογονίες και γενεαλογίες ηρώων.

Ο Κλήμης ο Αλεξανδρεύς θεωρούσε ότι ο Ακουσίλαος προσάρμοσε τα έργα του Ησιόδου σε πεζό λόγο παρουσιάζοντας τα ως δικά του.[2] Τα αποσπάσματα που έχουν σωθεί[3] δείχνουν πράγματι ότι Ακουσίλαος συμφωνούσε σε πολλά σημεία με τον Ησίοδο, σε κάποια άλλα όμως διαφωνούσε, ενώ κάποιες από τις ιστορίες που αφηγείτο ήταν πρωτότυπες και εντελώς άγνωστες πριν απ' αυτόν.

Ο Πλάτων είναι ο αρχαιότερος συγγραφέας που αναφέρει τον Ακουσίλαο. Στο Συμπόσιο[4] γράφει ότι ο Ακουσίλαος συμφωνούσε με τον Ησίοδο θεωρώντας πως αρχικά υπήρχε μόνον το Χάος και μετά απ' αυτό εμφανίσθηκαν οι πρώτοι θεοί, η Γαία και ο Έρως.

Ο Ακουσίλαος μνημονεύεται επίσης από τον Απολλόδωρο,[5] τον Στράβωνα,[6] τον Παυσανία,[7] τον Ιώσηπο[8] κ.ά., ενώ ο Σαβίνος[9] φέρεται να είχε γράψει υπόμνημα (ερμηνευτικά σχόλια) στο έργο του  Ακουσιλάου.

Σύμφωνα με τον Διογένη Λαέρτιο κάποιοι κατέτασσαν τον Ακουσίλαο στην περίφημη ομάδα των επτά σοφών.[10]
 

Σταχυολόγηση αποσπασμάτων

Στα αποσπάσματα του Ακουσίλαου, μεταξύ άλλων, διαβάζουμε:
• ότι ο αετός που έτρωγε το συκώτι του αλυσοδεμένου Προμηθέα ήταν γιος, όπως και ο Κέρβερος,  της Έχιδνας και του Τυφώνα·
• ότι η Ίρις ήταν αγγελιοφόρος των θεών και οι Άρπυιες  φύλακες του κήπου των Εσπερίδων·
• ότι οι αρχαίοι άνθρωποι ζούσαν χίλια χρόνια·
• ότι ο Φορωνεύς ήταν ο πρώτος άνθρωπος και ότι όταν ήταν βασιλιάς στο Άργος συνέβη μεγάλος κατακλυσμός στην Αττική·
• ότι υιός του Φορωνέως ήταν ο Σπάρτων και γιος αυτού ο Μυκηνεύς από τον οποίο πήραν το όνομά τους οι Μυκήνες·
• ότι η Σκύλλα ήταν θυγατέρα της Εκάτης και του Φόρκυνος·
• ότι οι Φαίακες γεννήθηκαν από το πεσμένο στην γη αίμα του ευνουχισμένου Ουρανού·
• ότι ο Δευκαλίων ήταν γιος του Προμηθέα και της Ησιόνης και ότι μετά τον μεγάλο κατακλυσμό μαζί με την Πύρρα έριξαν πίσω τους πέτρες από τις οποίες γεννήθηκαν οι άνθρωποι·
• ότι ο Ποσειδών μεταμόρφωσε σε άνδρα την Καινή (Καινίς), όταν αυτή του είπε πως δεν ήθελε να κάνει παιδιά μαζί του ούτε με κανέναν άλλο, και ως Καινεύς πλέον έγινε ο πανίσχυρος βασιλιάς των Λαπιθών κ.ά.[11]

---

Σημειώσεις

1. Λεξικό Σουίδα, λήμμα: "᾿Ακουσίλαος"· 
    [Κάβα υἱὸς ᾿Αργεῖος, ἀπὸ Κερκάδος πόλεως οὔσης Αὐλίδος πλησίον, ἱστορικὸς πρεσβύτατος"].
2. Κλήμης ο Αλεξανδρεύς, Στρωματείς, VI, 26·   
    [Τὰ δὲ ῾Ησιόδου μετήλλαξαν εἰς πεζὸν λόγον καὶ ὡς ἴδια ἐξήνεγκαν Εὔμηλός τε καὶ ᾿Ακουσίλαος οἱ ἱστοριογράφοι].
3. K. Müller (1841), Fragmenta Historicorum Graecorum, τόμος Β΄, "Acusilai fragmenta", σελ.100.
•  H. Diels (1923), Die Fragmente der Vorsokratiker, "Akusilaos", σελ. 206.
4. Πλάτων, Συμπόσιον, 178b.
5. Απολλόδωρος, Βιβλιοθήκη, Βιβλίον Β' (1.3, 2.2, 5.7) και Βιβλίον Γ΄ (4.4, 12.6, 15.2)
6. Στράβων, Γεωγραφικά, Βιβλίο 10, κεφ. 3.21.
7. Παυσανίας, Ἑλλάδος περιήγησις, Κορινθιακά, 16.4
8. Ιώσηπος, Περὶ ἀρχαιότητος Ἰουδαίων λόγος α, 13.
9. Λεξικόν, Σουίδα, λήμμα: "Σαβίνος". 
10. Διογένης ο Λαέρτιος, Βίοι καὶ γνῶμαι τῶν ἐν φιλοσοφίᾳ εὐδοκιμησάντων, Θαλής, 41-42.
11. Müller ό.π. Diels ό.π. Για μια νεώτερη καταγραφή βλέπε perseus και Jacoby 

  (Το άρθρο αναρτήθηκε από τον υπογράφοντα και στην ελληνική Βικιπαίδεια)

---

Αντίοχος ο Συρακούσιος (Αντίοχος ο Ξενοφάνους)

Ο Αντίοχος ο Συρακούσιος, γιος του Ξενοφάνη, ήταν ιστορικός του τέλους του 5^ου π.Χ. αιώνα, σύγχρονος του Θουκυδίδη.

Για την ζωή του δεν γνωρίζουμε τίποτε άλλο. Το έργο του πάντως εκτιμήθηκε κατά την αρχαιότητα για την σαφήνειά του και αποτέλεσε αναφορά και πηγή πληροφοριών για μεταγενέστερους ιστορικούς[1] όπως ο Στράβων και ο Διονύσιος ο Αλικαρνασσεύς.

Αν και Δωριεύς ο ίδιος, έγραψε σε ιωνική διάλεκτο την ιστορία της Σικελίας (Σικελικών ιστορία) και της Ιταλίας (Περί Ιταλίας ή Ιταλίας οικισμός), έργα που έχουν χαθεί πλην μερικών αποσπασμάτων.
Στις "Σικελικές ιστορίες" εξιστορούσε τα γεγονότα που συνέβηκαν στην Σικελία από την εποχή του μυθικού βασιλιά Κώκαλου  μέχρι το 424 π.Χ. (ειρήνη της Γέλας), όπως μας πληροφορεί ο Διόδωρος ο Σικελιώτης,[2] και στο "Περί Ιταλίας" διηγιόταν την ίδρυση των ελληνικών αποικιών παραθέτοντας για κάθε τόπο πολλές εθνογραφικές και γεωγραφικές πληροφορίες.

Το έργο του μνημονεύεται επίσης από τον Παυσανία, τον Κλήμη τον Αλεξανδρέα, τον Στέφανο  Βυζάντιο και τον Ησύχιο.[3]

---

1. W. Smith, Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology (1880), Τόμος I, σελ. 195, Antiochus of Syracuse.
2. Διόδωρος Σικελιώτης, Ιστορική Βιβλιοθήκη, Βιβλίο XII, 71.
3. K. Müller, Fragmenta historicorum Grecorum (1841), Τόμος I, σελ. 181, Antiochus.
•   F. Jacoby, Die Fragmente der Griechischen Historiker Part I-III , Antiochos von Syrakus.

(Το άρθρο αναρτήθηκε από τον υπογράφοντα και στην ελληνική Βικιπαίδεια)

---

Ανδρίσκος ο Νάξιος

Ο Ανδρίσκος ήταν ιστορικός άγνωστης εποχής (ίσως του 3ου π.Χ. αιώνα) από την Νάξο. Έγραψε την ιστορία της ιδιαίτερης πατρίδος του (Ναξιακά), από την οποία σώθηκαν ελάχιστα αποσπάσματα (από τον Παρθένιο[1] και τον Αθήναιο[2]).

---

1. Παρθένιος, Περὶ ἐρωτικῶν παθημάτων, 9 (''Περί Πολυκρίτης").
•  Παρθένιος, Περὶ ἐρωτικῶν παθημάτων, 19 ("Περί Παγκρατούς").
2. Αθήναιος, Δειπνοσοφισταί, 3.78c.

(Το άρθρο αναρτήθηκε από τον υπογράφοντα και στην ελληνική Βικιπαίδεια)

---

Αντωνίνος Λιβεράλις

Ο Αντωνίνος Λιβεράλις (Antoninus Liberalis) ήταν μυθογράφος του 2ου ή 3ου μ.Χ. αιώνα.  Βασιζόμενος σε έργα προγενεστέρων του έγραψε στα ελληνικά μια συλλογή σπάνιων μύθων με τίτλο Μεταμορφώσεων Συναγωγή.[1]

Για την ζωή του δεν είναι απολύτως τίποτα γνωστό. Εικάζεται μόνον ότι ήταν μορφωμένος απελεύθερος δούλος, ότι έζησε την εποχή των Αντωνίνων ή των Σεβήρων και ότι καταγόταν από κάποια περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου (με πιθανότερες την Αίγυπτο, την Κρήτη ή την Μικρά Ασία). Δεν γνωρίζουμε επίσης αν εκτός από τις "Μεταμορφώσεις" έγραψε και κάποιο άλλο έργο.

Μεταμορφώσεων Συναγωγή
Έκδοση του 1676 με λατινική μετάφραση

Η Μεταμορφώσεων Συναγωγή σώθηκε σε ένα και μοναδικό βυζαντινό χειρόγραφο του 9ου αιώνα που φυλάσσεται σήμερα στην πανεπιστημιακή βιβλιοθήκη της Χαϊδελβέργης. Περιλαμβάνει 41 ιστορίες στις οποίες άνθρωποι (ή σπανιότερα ζώα) μεταμορφώνονται σε ζώα (συνήθως πουλιά), φυτά, πέτρες ή βράχους, άστρα και σε μια περίπτωση σε ηχώ. Κάποιες φορές αλλάζουν φύλο, εξαφανίζονται ή γίνονται αθάνατοι.

Κάθε ιστορία φέρει τίτλο και υπότιτλο. Στον υπότιτλο αναφέρεται ο ποιητής ή ο μυθογράφος και το έργο του από το οποίο ο Αντωνίνος άντλησε τα στοιχεία για τον μύθο που διηγείται. Δεν γνωρίζουμε αν τους υπότιτλους αυτούς τους έθεσε ο ίδιος εξαρχής ή αν είναι δουλειά κάποιου μεταγενέστερου αντιγραφέα ή σχολιαστή του χειρογράφου. Με τον τρόπο αυτό πάντως διασώθηκαν τα ονόματα ορισμένων αρχαίων ποιητών για τους οποίους δεν γίνεται μνεία πουθενά αλλού.

Το έργο του Αντωνίνου (αρχαίο κείμενο και νεοελληνική απόδοση) κυκλοφόρησε το 2003 από τις εκδόσεις Κάκτος.[2]

(Διαδικτυακή έκδοση αρχαίου κειμένου: Ἀντωνῖνος Λιβεράλις, Μεταμορφώσεων συναγωγή)

---

1. W. Smith, A Dictionary of Greek and Roman biography and mythology, "Antoninus Liberalis", 1869.
2. Αντωνίνος Λιβεράλις - Βάβριος, Άπαντα, εκδ. Κάκτος, 2003.

(Παραλλαγή του άρθρου δόθηκε από τον υπογράφοντα για δημοσίευση στην ελληνική Βικιπαίδεια)

---

Αντίμαχος ο Τήιος

Ο Αντίμαχος ο Τήιος (από την Τέω της Ιωνίας) ήταν επικός ποιητής του 8ου ή 7ου π.Χ. αιώνα.
Θεωρούνταν δημιουργός του έπους "Επίγονοι"[1], το οποίο διηγείτο την άλωση της Θήβας από τους γιους των Επτά επί Θήβας (δηλαδή, των επτά Αργείων ηγεμόνων που με επικεφαλής τον βασιλιά του Άργους Άδραστο και τον Πολυνείκη είχαν επιχειρήσει ανεπιτυχώς την κατάληψη της ίδιας πόλης δέκα χρόνια νωρίτερα).

Ο Αντίμαχος μνημονεύεται από τον Πλούταρχο[2] και τον Κλήμη τον Αλεξανδρέα[3] (χωρίς πάντως να αναφέρεται και ως ο ποιητής των "Επιγόνων").

---

1. Μοναδική πηγή αυτής της πληροφορίας είναι ένα σχόλιο στον στίχο 1270 της Ειρήνης του Αριστοφάνη, όπου ο άγνωστος σχολιαστής αναφέρει ως ποιητή των Επιγόνων τον (ή κάποιον) Αντίμαχο. (M. West, Greek epic fragments from the seventh to the fifth centuries BC, σελ. 56, LCL 497, Harvand University Press, 2003.)
2. Πλούταρχος, Βίοι Παράλληλοι, Ρωμύλος, 12.
3. Κλήμης ο Αλεξανδρεύς, Στρωματείς, 6.12.7.

(Το άρθρο αναρτήθηκε από τον υπογράφοντα και στην ελληνική Βικιπαίδεια)

---

Απολλοφάνης ο Αθηναίος

Ο Απολλοφάνης ο Αθηναίος ήταν δραματουργός του 4ου π.Χ. αιώνα, ένας από τους τελευταίους εκπροσώπους της παλαιάς κωμωδίας.[1]

Η Σούδα μνημονεύει τους τίτλους πέντε έργων του (Δαλίς, Ἰφιγέρων, Κρῆτες, Δανάη. Κένταυροι)[2] από τα οποία και σώθηκαν λίγα αποσπάσματα.[3]

---

1. W. Smith, Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology, "Apollophanes", τομ.I, σελ. 246. Perseus
2. Λεξικόν Σουίδα, λήμμα: "Απολλοφάνης".
3. August Meineke, Fragmenta poetarum comoediae antiquae (1840), "Apollophanes", σελ. 879-882. Google books 

(Το άρθρο αναρτήθηκε από τον υπογράφοντα και στην ελληνική Βικιπαίδεια)

---

Απολλώνιος ο Σοφιστής

Ο Απολλώνιος ο επονομαζόμενος Σοφιστής, γραμματικός και λεξικογράφος του 1^ου μ.Χ. αιώνα, γιος του επίσης γραμματικού Αρχέβουλου ή Αρχέβιου,[1] γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια, αλλά έζησε και δίδαξε στη Ρώμη του Τιβέριου.

Από τα έργα του σώθηκε, σε χειρόγραφο κώδικα του 1065 μ.Χ., το "Λεξικόν κατά στοιχείον της τε Ιλιάδος και Οδυσσείας", ένα ερμηνευτικό και ετυμολογικό λεξικό της ομηρικής γλώσσας γνωστό στη διεθνή βιβλιογραφία και ως Ομηρικό Λεξικό του Απολλωνίου.

Για την σύνταξη του λεξικού του, ο Απολλώνιος  χρησιμοποίησε το έργο του προγενεστέρου του γραμματικού Αρίσταρχου του Σαμόθρακος, αλλά και του συγχρόνου του Απίωνος, και υιοθέτησε την αλφαβητική κατάταξη των λημμάτων με βάση τα δύο πρώτα ψηφία της κάθε λέξης.[2]

Το "Ομηρικό Λεξικό" εκδόθηκε το 1773 στο Παρίσι[3] με λατινική μετάφραση και το 1833 στο Βερολίνο[4]. Στην Ελλάδα πρωτοκυκλοφόρησε το 2001 από τις εκδόσεις Ηλιοδρόμιον.[5]

---

1. Λεξικόν Σουϊδα, Ἀπολλώνιος.
2. Jean-Claude Boulanger, Les inventeurs de dictionnaires: de l'eduba des scribes mésopotamiens au scriptorium des moines médiévaux, σελ. 173, Les presses de l'Université d' Ottawa, 2003.
3. W. Smith, Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology, Τόμος Ι, Apollonius 5.
4. Apollonius Sophista, Apollonii Sophistae Lexicon Homericum, Βερολίνο, 1833.
5. Απολλώνιου Σοφιστού, Λεξικόν κατά στοιχείον της τε Ιλιάδος και Οδυσσείας, Ηλιοδρόμιον, 2001

(Το άρθρο αναρτήθηκε από τον υπογράφοντα και στην ελληνική Βικιπαίδεια)

---

Αριστόκριτος ο Μανιχαίος

Σύμφωνα με τα Ψευδοκλημέντεια[1] ο Αριστόκριτος (5ος μ.Χ. αι.) ανήκε στην αίρεση των Μανιχαίων και είχε συγγράψει ένα βιβλίο με τίτλο Θεοσοφία στο οποίο προσπαθούσε να καταδείξει ότι ο Χριστιανισμός, ο Ιουδαϊσμός, ο Μανιχαϊσμός και ο "Ελληνισμός" [η εθνική δηλαδή θρησκεία των αρχαίων Ελλήνων] ήταν "ἕν καὶ τὸ αὐτό δόγμα", δεν είχαν δηλαδή ουσιαστικές διαφορές μεταξύ τους.[2]

---

1. Παλαιά χριστιανικά αιρετικά κείμενα που ψευδώς αποδίδονταν στον επίσκοπο της Ρώμης Κλήμεντα  (Πάπας Κλήμης Α').
2. Samuel N. C. Lieu, Manichaeism in the Later Roman Empire and Medieval China, σελ. 141, Mohr Siebeck, 1992.

(Το άρθρο αναρτήθηκε από τον υπογράφοντα και στην ελληνική Βικιπαίδεια)

---

Αριστόκριτος ο Μιλήσιος

Ο Αριστόκριτος ήταν γραμματικός και ιστορικός του 1ου (;) π.Χ. αιώνα.

Έγραψε τα έργα Περὶ Μιλήτου[1] και Πρὸς Ἡρακλεόδωρον ἀντιδοξουμένων[2][3] (μια πολεμική διατριβή) από τα οποία σώθηκαν λίγα αποσπάσματα.[4]

---

 1. Παρθένιος ο Νικαεύς, Ερωτικά παθήματα, ια΄ ("Περὶ Βυβλίδος")· 
      [Ἱστορεῖ Ἀριστόκριτος Περὶ Μιλήτου…]
 2. Κλήμης ο Αλεξανδρεύς, Στρωματείς, 5.5·
     [Ἀριστόκριτος δ´ ἐν τῇ πρώτῃ τῶν πρὸς Ἡρακλεόδωρον ἀντιδοξουμένων μέμνηταί τινος ἐπιστολῆς οὕτως ἐχούσης· "Βασιλεὺς Σκυθῶν Ἀτοίας Βυζαντίων δήμῳ. μὴ βλάπτετε προσόδους ἐμάς, ἵνα μὴ ἐμαὶ ἵπποι ὑμέτερον ὕδωρ πίωσι".συμβολικῶς γὰρ ὁ βάρβαρος τὸν μέλλοντα πόλεμον αὐτοῖς ἐπάγεσθαι παρεδήλωσεν.]
3. Παγκόσμιο βιογραφικό λεξικό, λήμμα: "Αριστόκριτος γραμματικός", Εκδοτική Αθηνών.
4. Κ. Müller, Fragmenta historicorum graecorum (1841), τόμος IV, "Aristocritus".

(Το άρθρο αναρτήθηκε από τον υπογράφοντα και στην ελληνική Βικιπαίδεια)

---

Αρκτίνος ο Μιλήσιος

Ο Ἀρκτῖνος ὁ Μιλήσιος ήταν ένας από τους αρχαιότερους επικούς ποιητές-αρχαιότερος από όλους σύμφωνα με τον Διονύσιο τον Αλικαρνασσέα[1].

Ο Κλήμης ο Αλεξανδρεύς, επικαλούμενος μαρτυρία του Φανία, υποστηρίζει ότι ο Αρκτίνος ήταν σύγχρονος με τον Λέσχη (που θεωρούνταν ο ποιητής της Μικράς Ιλιάδος) και ότι έχασε μάλιστα από αυτόν σε κάποιο ποιητικό διαγωνισμό[2]. Άλλες πηγές τοποθετούσαν τον Αρκτίνο στον 8ο π.Χ. αιώνα[3] και τον θεωρούσαν μαθητή του Ομήρου[4], ενώ σύγχρονοι ερευνητές υποθέτουν ότι άκμασε περί το 650 π.Χ.

Του αποδίδονταν τα κύκλια έπη Αιθιοπίς, Ιλίου Πέρσις και Τιτανομαχία. Αν και από τα έπη αυτά σώθηκαν ελάχιστα μόνον αποσπάσματα[5], είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε το ακριβές περιεχόμενό τους χάρη σε ένα διδακτικό κείμενο του 2ου μ.Χ. αιώνα, τη "Χρηστομάθεια" του Πρόκλου:

• Στην "Αιθιοπίδα" ο Αχιλλέας σκότωνε σε μονομαχία τη βασίλισσα των Αμαζόνων Πενθεσίλεια και τον βασιλιά των Αιθιόπων Μέμνωνα που είχαν έρθει στο Ίλιον να βοηθήσουν τους Τρώες. Αργότερα επιτιθέμενος εναντίον της Τροίας σκοτωνόταν με τη σειρά του από τον Πάρη στον οποίο συμπαραστεκόταν ο θεός Απόλλων. Μετά από σφοδρή μάχη ο Αίας και ο Οδυσσέας κατόρθωναν τελικά να πάρουν το πτώμα του Αχιλλέα και να το μεταφέρουν στο στρατόπεδο των Αχαιών. Η Θέτις όμως άρπαζε το σώμα του γιου της από τη νεκρική πυρά και το μετέφερε στη νήσο Λευκή [Αχίλλειος νήσος]. Και η Αιθιοπίδα τελείωνε με τη φιλονικία  Οδυσσέα και Αίαντα για το ποιος είναι ο πιο άξιος για να πάρει τα όπλα του νεκρού ήρωα.

• Η "Ιλίου Πέρσις" περιέγραφε την εκπόρθηση της Τροίας με την βοήθεια του Δούρειου Ίππου, καθώς και τις λεηλασίες, τις ιεροσυλίες και τις βάρβαρες σφαγές που επηκολούθησαν, εξαιτίας των οποίων η Αθηνά και οι υπόλοιποι θεοί αποφάσισαν να τιμωρήσουν αυστηρά τους Αχαιούς κατά την επιστροφή τους στην πατρίδα.

Τέλος, η "Τιτανομαχία", η οποία συχνά αποδιδόταν στον Εύμηλο τον Κορίνθιο[6], διηγιόταν τη σύγκρουση του Δία και των άλλων Ολυμπίων θεών με τους Τιτάνες, που έληξε με την ήττα των τελευταίων και τη φυλάκισή τους στον Τάρταρο.

---

Σημειώσεις

1. Διονύσιος ο Αλικαρνασσεύς, Ρωμαϊκή αρχαιολογία, 1.68.2.
• W. Smith, A dictionary of Greek and Roman biography and mythology, "Arctinus of Miletus".
2. Κλήμης ο Αλεξανδρεύς, Στρωματείς, 1.131.6· [Φανίας δὲ πρὸ Τερπάνδρου τιθεὶς Λέσχην τὸν Λέσβιον Ἀρχιλόχου νεώτερον φέρει τὸν Τέρπανδον, διημιλλῆσθαι δὲ τὸν Λέσχην Ἀρκτίνῳ καὶ νενικηκέναι].
3. Λεξικόν Σουΐδα, λήμμα: "Ἀρκτῖνος"· [Ἀρκτῖνος Τήλεω τοῦ Ναύτεω ἀπογόνου, Μιλήσιος ἐποποιός, μαθητὴς Ὁμήρου, ὡς λέγει ὁ Κλαζομένιος Ἀρτέμων ἐν τῷ περὶ Ὁμήρου, γεγονὼς κατὰ τὴν θ΄ ὀλυμπιάδα, μετὰ τετρακόσια ἔτη τῶν Τρωικῶν].
4. Ιωάννης Τζέτζης, Χιλιάδες, 13.641· [Ἀρκτῖνος ὁ Μιλήσιος ἦν μαθητὴς Ὁμήρου].
5. Ομηρικά - Επικός κύκλος, εκδόσεις Κάλβος, 2005.
•  M. West, Greek epic fragments: From the seventh to the fifth enturies BC, Loeb, 2003.
6. Αθήναιος, Δειπνοσοφισταί, 277d · [οἶδα ὅτι ὁ τὴν Τιτανομαχίαν ποιήσας, εἴτ᾿ Εὔμηλός ἐστιν ὁ Κορίνθιος ἢ Ἀρκτῖνος ἢ ὅστις δήποτε χαίρει ὀνομαζόμενος …].

---