Νεάνθης ο Κυζικηνός

Ο Νεάνθης ο Κυζικηνός, μαθητής του ρήτορα Φιλίσκου του Μιλήσιου,[1] υπήρξε πολυγραφότατος συγγραφέας περί τα μέσα του 3ου π.Χ. αιώνα.

Από τα συγγράμματά του είναι γνωστά σήμερα τα εξής:
- Ἑλληνικά (αποτελούμενο από έξι τουλάχιστον βιβλία στα οποία πραγματευόταν διάφορα μυθολογικά, γεωγραφικά και ιστορικά θέματα)·
- Ὥροι Κυζικηνῶν (ένα χρονικό της γενέτειράς του Κυζίκου)· 
- Αἱ περὶ Ἄτταλον ἱστορίαι (ιστορίες για τον Άτταλο, τον βασιλιά της Περγάμου)·
- Περὶ ἐνδόξων ἀνδρῶν·
- Περὶ Πυθαγορικῶν (πληροφορίες για την ζωή και το έργο των Πυθαγορείων)·
- Περὶ τελετῶν·
- Τὰ κατὰ πόλιν μυθικά·
 καθώς και οι ρητορικού περιεχομένου πραγματείες·
- Περὶ κακοζηλίας ῥητορικῆς και
- Λόγοι πανηγυρικοί.[2]

Περί ενδόξων ανδρών

Το σπουδαιότερο έργο του πάντως, αυτό που τον έκανε ευρύτατα γνωστό, ήταν το Περί ενδόξων ανδρών, μια συλλογή βιογραφικών στοιχείων και ανεκδότων από την ζωή επιφανών προσώπων. Από τα αποσπάσματα που σώθηκαν μαθαίνουμε ότι ο Πλάτων πέθανε σε ηλικία 84 ετών και ότι λεγόταν έτσι επειδή είχε μέτωπο πλατύ· ότι ο Σοφοκλής πέθανε επίσης σε μεγάλη ηλικία πνιγμένος από μια ρώγα σταφύλι· ότι τον Ηράκλειτο τον κατασπάραξαν -ζωντανό ακόμη- τα σκυλιά (κυνόβρωτος γενέσθαι)· ότι ο Τίμων πέφτοντας από μια αχλαδιά χτύπησε άσχημα στο πόδι και αρνούμενος να πάει σε γιατρό έπαθε γάγγραινα και πέθανε. Υπήρχαν επίσης πληροφορίες για τον Επίχαρμο, τον Περίανδρο και τον Αντισθένη.

Σε άλλα έργα του ο Νεάνθης αναφερόταν στον Εμπεδοκλή και στον Πυθαγόρα (τον οποίο θεωρούσε φοινικικής καταγωγής και υποστήριζε ότι ο πατέρας του ήταν Σύρος έμπορος από την Τύρο εγκατεστημένος στη Σάμο).[3]
 

Περί τελετών

Στο έργο αυτό έδινε μια διαφορετική ιστορία του καθαρμού της Αθήνας από το Κυλώνειον άγος.
Αντίθετα από την επικρατούσα εκδοχή, υποστήριζε ότι ο Επιμενίδης (που είχε αναλάβει τον εξαγνισμό της πόλης) δεν ζήτησε να γίνουν θυσίες ζώων, αλλά ανθρωποθυσία. Ο Κρατίνος, ένας πανέμορφος νέος, προσφέρθηκε τότε εθελοντικά να θυσιασθεί για την σωτηρία της Αθήνας και αμέσως στον θάνατο τον ακολούθησε και ο εραστής του, ο Αριστόδημος[4].  (Εκδοχή που ο Πολέμων απέρριπτε ως αναληθή και φανταστική, όπως και πολλές άλλες απόψεις του Νεάνθη, στο πολεμικό του βιβλίο με τίτλο Αἱ πρὸς τὸν Νεάνθην ἀντιγραφαί).[5]

Από τα έργα του Νεάνθη σώθηκαν συνολικά 36 αποσπάσματα. Αναφέρονται κυρίως από τον Αθήναιο και τον Διογένη τον Λαέρτιο, αλλά και από τον Πλούταρχο, τον Στράβωνα, τον Παρθένιο, τον Κλήμη τον Αλεξανδρέα, τον Πορφύριο, τον Φαβωρίνο, τον Στέφανο τον Βυζάντιο κ.ά.

Ορισμένα πάντως έργα ενδεχομένως δεν ανήκαν στον Νεάνθη τον Κυζικηνό, αλλά σε κάποιον  Νεάνθη ρητοροδιδάσκαλο που έζησε λίγο νωρίτερα γύρω στα 300 π.Χ. [6]

---

1. Λεξικόν Σουίδα (Σούδα), λήμμα: "Νεάνθης".
2. W. Smith, A dictionary of Greek and Roman biography and mythology (1867), Τόμος II, σελ. 1145. Neanthes of Cyzicum
•  K. Müller, Fragmenta historicorum graecorum (1841), τόνος III, σελ. 2-11. Neanthes Cyzicenus
3. Müller, ό.π.
4. Αθήναιος, Δειπνοσοφισταί, ΙΓ΄.78.
5. Αθήναιος, ΙΓ΄.79.
6. P. Kroh, Λεξικό των αρχαίων συγγραφέων, εκδ. U.S.P., 1996.
•   Α. Lesky, Ιστορία της αρχαίας ελληνικής λογοτεχνίας, σελ. 1057, εκδ. Κυριακίδη, 2011.

(Το άρθρο αναρτήθηκε από τον υπογράφοντα και στην ελληνική Βικιπαίδεια)

---

Νεοπτόλεμος ο Παριανός

Ο Νεοπτόλεμος ο Παριανός ήταν ποιητής, γραμματικός και γλωσσογράφος του 3ου π.Χ. αιώνα από το Πάριον της Μυσίας.

Έγραψε τα επικά ποιήματα Διονυσιάς[1] και Τριχθονία[2] (Ἐριχθονίς ή Ἐριχθονιάς)[3], καθώς και τα φιλολογικού ή λεξικογραφικού περιεχομένου έργα: Περὶ ἐπιγραμμάτων,[4] Περὶ ἀστεϊσμῶν,[5] Περὶ ποιήσεως, Περὶ γλωσσῶν Ὁμήρου[6] (το οποίο εκτιμάτο ως άριστο βοήθημα στη μελέτη των ομηρικών επών) και Φρύγιαι φωναί[7] (το οποίο μάλλον κατέγραφε και εξηγούσε τις φρυγικής προέλευσης λέξεις της Ελληνικής).[8]

Ο Στράβων θεωρούσε τον Νεοπτόλεμο τον Παριανό "αξιομνημόνευτο γλωσσογράφο",[9] ενώ ο σχολιαστής Πορφυρίων πίστευε ότι οι περί ποιήσεως απόψεις του Νεοπτόλεμου επηρέασαν σημαντικά τον Ρωμαίο ποιητή Οράτιο.

Από τα έργα του Νεοπτόλεμου σώθηκαν ελάχιστα αποσπάσματα που περιελήφθησαν στις συλλογές Analecta Alexandrina (1843) [10] και Collectanea Alexandrina (1925).

---

   Σημειώσεις

1. Αθήναιος, Δειπνοσοφισταί, Βιβλίον Γ', 23· [Νεοπτόλεμος δ᾽ ὁ Παριανὸς ἐν τῇ Διονυσιάδι].
2. Αχιλλεύς Τάτιος, Εἰσαγωγή εἰς τὰ Ἀράτου φαινόμενα, 22.
3. Μεγάλη ελληνική εγκυκλοπαίδεια Π. Δρανδάκη, ομώνυμο λήμμα
•  P. Kroh, Λεξικό αρχαίων συγγραφέων, ομώνυμο λήμμα.
4. Αθήναιος, Δειπνοσοφισταί, Βιβλίον Ι', 81·
    [Νεοπτόλεμος δὲ ὁ Παριανὸς ἐν τῷ περὶ ἐπιγραμμάτων ἐν Χαλκηδόνι φησὶν ἐπὶ τοῦ Θρασυμάχου τοῦ σοφιστοῦ μνήματος ἐπιγεγράφθαι τόδε τὸ ἐπίγραμμα: τοὔνομα θῆτα ῥῶ ἄλφα σὰν ὖ μῦ ἄλφα χεῖ οὖ σάν, / πατρὶς Χαλκηδών: ἡ δὲ τέχνη σοφίη].
5. Στοβαίος, Ἀνθολόγιον, IV, 52.24.
6. C. O. Brink, Horace on Poetry: Prolegomena to the Literary Epistles, "Neoptolemus of Parium", σελ. 43-48, Cambridge University Press, 2011. (Στο κείμενο του Brink περιλαμβάνονται και όλες οι αρχαίες αναφορές στα έργα του Νεοπτόλεμου του Παριανού.)
7. Αχιλλεύς Τάτιος, Εἰσαγωγή εἰς τὰ Ἀράτου φαινόμενα,5.
8. Βλέπε επίσης: W. Smith, Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology, "Neoptolemus", τόμ.  2, σελ. 1156 - όπου όμως ο Νεοπτόλεμος αποκαλείται Neoptolemus of Paros [Πάριος], αντί of Parium [Παριανός].
9. Στράβων, Γεωγραφικά, Βιβλίον ΙΓ΄, 19·
   [ἐκ Παρίου μὲν οὖν ὁ γλωσσογράφος κληθεὶς ἦν Νεοπτόλεμος μνήμης ἄξιος].
10. August Meineke, Analecta alexandrina (1843), σελ. 357-360,. Google books

(Το άρθρο αναρτήθηκε από τον υπογράφοντα και στην ελληνική Βικιπαίδεια)

---

Νίκανδρος ο Αλεξανδρεύς

Ο Νίκανδρος ο Αλεξανδρεύς ήταν περιπατητικός φιλόσοφος από την Αλεξάνδρεια.

Σύμφωνα με την Σούδα έγραψε ένα έργο για τους μαθητές και διαδόχους του Αριστοτέλη ("Περὶ τῶν Ἀριστοτέλους μαθητῶν").

---

1. Λεξικόν Σουίδα (Σούδα), λήμμα: "Αἰσχρίων"
•  W. Smith, A Dictionary of Greek and Roman biography and mythology, "Nicander of Alexandria".

(Το άρθρο αναρτήθηκε από τον υπογράφοντα και στην ελληνική Βικιπαίδεια)

---

Νίκανδρος ο Θυατειρηνός

Ο Νίκανδρος ο Θυατειρηνός (από τα Θυάτειρα της Λυδίας) ήταν γραμματικός και ιστορικός του 3ου π.Χ. αιώνα.

Έγραψε ένα λεξικογραφικό έργο για τους ιδιωματισμούς της αττικής διαλέκτου (Ἐξηγητικὰ τῆς Ἀττικῆς διαλέκτου) και μια ιστορία των δήμων της Αττικής (Περὶ τῶν δήμων)[1]. Τα έργα του, από τα οποία σώθηκαν λίγα αποσπάσματα[2], χρησιμοποιήθηκαν από τον Αρποκρατίονα.

---

1. W. Smith, A Dictionary of Greek and Roman biography and mythology, "Nicander of Thyatira".
2. K. Müller, Fragmenta historicorum graecorum (1841), τόμος IV, "Nicander Thyatirenus".

(Το άρθρο αναρτήθηκε από τον υπογράφοντα και στην ελληνική Βικιπαίδεια)

---

Νίκανδρος ο Χαλκηδόνιος

Ο Νίκανδρος ο Χαλκηδόνιος ήταν ιστορικός της ελληνιστικής εποχής από την Χαλκηδόνα (ή Καλχηδόνα) της Βιθυνίας.

Έγραψε, σύμφωνα με τον Αθήναιο, ένα έργο τεσσάρων βιβλίων (με τίτλο Προυσίου συμπτώματα), στο οποίο εξιστορούσε τη ζωή του Προυσία, του διαβόητου για την φιλήδονη και τρυφηλή ζωή του βασιλιά της Βιθυνίας.[1] Από τον Αθήναιο μνημονεύεται και ένα άλλο έργο του Νίκανδρου με τον τίτλο Περιπέτειαι.[2]

---

1. Αθήναιος, Δειπνοσοφισταί, XI.496e (11.94)·
    [Προυσίας. Ὅτι τὸ ποτήριον τοῦτο ἔξορθόν ἐστι προείρηται. Καὶ ὅτι τὴν προσηγορίαν ἔσχεν ἀπὸ Προυσίου τοῦ Βιθυνίας βασιλεύσαντος καὶ ἐπὶ τρυφῇ καὶ μαλακίᾳ διαβοήτου γενομένου ἱστορεῖ Νίκανδρος ὁ Καλχηδόνιος ἐν τετάρτῳ Προυσίου Συμπτωμάτων.]
•  W. Smith, A Dictionary of Greek and Roman biography and mythology, "Nicander of Chalcedon".
2. Αθήναιος, Δειπνοσοφισταί, XII.606b (13.85).

(Το άρθρο αναρτήθηκε από τον υπογράφοντα και στην ελληνική Βικιπαίδεια)

---