Παλαίφατος

Ο Παλαίφατος ήταν συγγραφέας άγνωστης εποχής από την Αίγυπτο ή την Αθήνα.[1]

Η Σούδα μνημονεύει τα έργα του· Αἰγυπτιακὴ θεολογία, Μυθικά, Λύσεις τῶν μυθικῶς εἰρημένων, Ὑποθέσεις εἰς Σιμωνίδην, Ἱστορία ἰδία και Τρωϊκά[2]. Μόνο όμως από το τελευταίο (Τρωικά) σώθηκαν κάποια αποσπάσματα (από τον Στέφανο Βυζάντιο, τον Αρποκρατίονα και τον Στράβωνα)[3].

Περί απίστων

Στον Παλαίφατο αυτόν αποδίδεται συχνά (χωρίς όμως μεγάλη βεβαιότητα) και ένα μικρό έργο που σώθηκε μέχρι σήμερα με τίτλο Παλαιφάτου Περί απίστων [ήτοι: περί απίστευτων ιστοριών]. Η Σούδα πάντως το αναφέρει ως έργο του Παλαίφατου του Πάριου[4], ενώ ορισμένοι νεώτεροι μελετητές το αποδίδουν είτε στον Παλαίφατο τον Αθηναίο είτε σε κάποιον ψευδο-Παλαίφατο, άγνωστο κατά τα άλλα.

Στις "απίστευτες ιστορίες" του ο Παλαίφατος (όποιος και αν ήταν αυτός) αφηγείται εν συντομία 51 μύθους και προσπαθεί να ανιχνεύσει το "πραγματικό" τους περιεχόμενο και την "αλήθεια" στην οποία αυτές παραπέμπουν[5]. Το έργο θεωρείται επιτομή ενός μεγαλύτερου χαμένου συγγράμματος. Πρωτοεκδόθηκε στη Βενετία το 1505 από τον Άλδο Μανούτιο.[6][7]

(Ελεύθερη διαδικτυακή δημοσίευση αρχαίου κειμένου: Παλαίφατος: Περὶ ἀπίστων)

---

 Σημειώσεις

1. Λεξικόν Σουΐδα, λήμμα: "Παλαίφατος Αιγύπτιος".
2. Τα Τρωικά ορισμένοι, σύμφωνα με την Σούδα, δεν τα απέδιδαν στον γραμματικό Παλαίφατο, αλλά στον Παλαίφατο τον Πάριο ή στον Παλαίφατο τον Αθηναίο (τον γιο του μυθικού Ακταίωνα).
3. K. Müller, Fragmenta historicorum Græcorum, vol. II, "Palæphatus Abydenus".
4. Λεξικόν Σουΐδα, λήμμα: "Παλαίφατος ο Πάριος".
5. Στην πραγματικότητα δίνονται "εξηγήσεις" μόνο για τις 46 πρώτες ιστορίες. Οι τελευταίες έξι φαίνεται πως αποτελούν προσθήκες ενός μεταγενέστερου συγγραφέα, είναι γραμμένες με ένα διαφορετικό στυλ και δεν περιλαμβάνουν επεξηγήσεις
6. W. Smith, A Dictionary of Greek and Roman biography and mythology, "Palaephatus 4".
7. Νεοελληνικές εκδόσεις:
•  Παλαιφάτου Περί απίστων (αρχαίο κείμενο και μετάφραση), εκδ. Βάνιας, 2000.
•  Έφορος, Παλαίφατος Άπαντα (αρχαίο κείμενο και μετάφραση), εκδ. Κάκτος, 2001.

(Το άρθρο αναρτήθηκε από τον υπογράφοντα και στην ελληνική Βικιπαίδεια)

---

Παλαίφατος ο Αθηναίος

Ο Παλαίφατος ο Αθηναίος ήταν σύμφωνα με την Σούδα[1] μυθικός επικός ποιητής, γιος του Ακταίου και της Βοιούς ή του Ιοκλέους και της Μετάνειρας ή, κατ᾿ άλλους, του Ερμή. Θεωρούνταν αρχαιότερος από τον Όμηρο ή ακόμη και από την Φημονόη (την μυθική πρώτη Πυθία των Δελφών που είχε, όπως λέγανε, επινοήσει το δακτυλικό εξάμετρο για να εκφράζει τους χρησμούς της).

Σύμφωνα πάντα με την Σούδα, ο Παλαίφατος είχε γράψει τα έπη:  
•  Κοσμοποιΐα
•  Ἀπόλλωνος καὶ Ἀρτέμιδος γοναί
•  Ἀφροδίτης καὶ Ἔρωτος φωναὶ καὶ λόγοι 
•  Ἀθηνᾶς ἔρις καὶ Ποσειδῶνος
•  Λητοῦς πλόκαμος

Ο ποιητής του 5ου μ.Χ. αιώνα Χριστόδωρος ο Κοπτίτης σε ένα ποίημα του που σώζεται στο δεύτερο βιβλίο της Ελληνικής Ανθολογίας παρουσιάζει τον Παλαίφατο ως σεβάσμιο δαφνοστεφανομένο βάρδο και προφήτη:[2]
      δάφνῃ μὲν πλοκαμῖδα Παλαίφατος ἔπρεπε μάντις
      στεψάμενος, δόκεεν δὲ χέειν μαντώδεα φωνήν.[3]

---

1. Λεξικόν Σουΐδα (Σούδα), λήμμα: "Παλαίφατος Ἀθήνησιν ἐποποιός".
2. W. Smith, A Dictionary of Greek and Roman biography and mythology, "Palaephatus of Athens".
3. Ελληνική (Παλατινή) ανθολογία, βιβλίον β΄("Ἔκφρασις τῶν ἀγαλμάτων τῶν εἰς τὸ δημόσιον γυμνάσιον τοῦ ἐπικαλουμένου Ζευξίππου"), στ. 36-37 ("Εἰς ἄγαλμα Παλαιφάτου").

(Το άρθρο αναρτήθηκε από τον υπογράφοντα και στην ελληνική Βικιπαίδεια)

---

Παλαίφατος ο Αβυδηνός

Ο Παλαίφατος ο Αβυδηνός ήταν ιστοριογράφος του 4ου π.Χ. αιώνα από την Άβυδο της Αιγύπτου. Κατά την νεότητά του υπήρξε ερωμένος του Αριστοτέλη.[1]

Η Σούδα[2] μνημονεύει τους τίτλους κάποιων συγγραμμάτων του (Κυπριακά, Δηλιακά, Αττικά, Αραβικά), τα οποία όμως έχουν ολοσχερώς απολεσθεί.

---

1. W. Smith, A Dictionary of Greek and Roman biography and mythology, "Palaephatus of Abydus".
2. Λεξικόν Σουΐδα (Σούδα), λήμμα: "Παλαίφατος Ἀβυδινός".

(Το άρθρο αναρτήθηκε από τον υπογράφοντα και στην ελληνική Βικιπαίδεια)

---

Παρθένιος ο Χίος ή Παρθένιος Χάος

Ο Παρθένιος από τη Χίο, ο επονομαζόμενος Χάος, ήταν ένας από τους αρχαιότερους επικούς ποιητές και θεωρούνταν απόγονος του Ομήρου. Σύμφωνα με τη Σούδα συνέθεσε ένα έργο για τον πατέρα του τον Θέστορα και ένα άλλο "Περί μεταμορφώσεως".[1] 

---

1. Σούδα, λήμμα: "Παρθένιος Χῖος".
•  W. Smith, A Dictionary of Greek and Roman biography and mythology, "Parthenius of Chios or Parthenius Chaos".

---

Παρθένιος ο Νικαεύς

Ο Παρθένιος ήταν ποιητής του 1ου π.Χ. αιώνα από τη Νίκαια ή τη Μύρλεια (Μύρλεα) της Βιθυνίας.

Κατά τον Γ' Μιθριδατικό πόλεμο (73 π.Χ.) συνελήφθη αιχμάλωτος και οδηγήθηκε στη Ρώμη ως λάφυρο κάποιου Ρωμαίου ονόματι Κίννα (που ίσως σχετιζόταν, αν δεν ήταν το ίδιο πρόσωπο, με τον Ρωμαίο ποιητή Έλβιο Κίννα).[1] Αργότερα ως απελεύθερος δίδαξε ελληνικά και ελληνική ποίηση πρώτα στη Ρώμη και μετέπειτα στη Νεάπολη, όπου είχε ως μαθητή και τον ποιητή Βιργίλιο.

Ο Παρθένιος φαίνεται πως υπήρξε πολυγραφότατος ποιητής.[2] Έγραψε ελεγείες (η Σούδα τον αποκαλεί ελεγειοποιό)[3], επύλλια, καθώς και πένθιμα και προπεμπτικά ποιήματα. Μετέφρασε επίσης στα λατινικά ποιητικές συνθέσεις του Ευφορίωνα.[4] Ο Στέφανος Βυζάντιος και άλλοι αρχαίοι συγγραφείς μνημονεύουν τους τίτλους αρκετών έργων του: Ελεγεία εις Αφροδίτην, Ανθίππη, Δήλος, Κριναγόρας, Μεταμορφώσεις, Ηρακλής, Ίφικλος, Μυττωτός, Επικήδειος εις Βίαντα, Επικήδειος εις Αρχελαΐδα, Επικήδειος εις Αυξίθεμιν, Λευκαδίαι, Προπεμπτικός κ.α. [5] Από τα πιο σημαντικά έργα του Παρθένιου οι "Μεταμορφώσεις" μάλλον αποτελούνταν από ελεγειακά δίστιχα και το περιεχόμενό τους ήταν ανάλογο με αυτό των "Μεταμορφώσεων" του Οβιδίου.[6] Περίφημος ήταν και ο επικήδειος που συνέθεσε για τον θάνατο της γυναίκας του, ένα έργο τριών βιβλίων με τίτλο "Αρήτη".

Από τα ποιήματα του Παρθένιου σώθηκαν λίγα μόνον αποσπάσματα. Αντίθετα, έφθασε ως την εποχή μας ακέραια μια συλλογή 36 ερωτικών ιστοριών σε πεζό λόγο (Ερωτικά παθήματα) τις οποίες κατέγραψε ο Παρθένιος για τον φίλο και προστάτη του Ρωμαίο ποιητή Κορνήλιο Γάλλο (Cornelius Gallus).[7]

Η επίδραση του Παρθένιου στους σύγχρονους και μεταγενέστερους του Λατίνους ποιητές φαίνεται πως υπήρξε ιδιαίτερα σημαντική. Ένα επίγραμμα στο ενδέκατο βιβλίο της Ελληνικής Ανθολογίας (XI.130) γραμμένο από τον Πωλλιανό (2ος μ.Χ. αι.) τον τοποθετεί δίπλα στον μεγάλο αλεξανδρινό ποιητή Καλλίμαχο ως ισάξιο του.

---

 Σημειώσεις

1. Ο Γάιος Έλβιος Κίννας (Gaius Helvius Cinna) ήταν ποιητής του 1ου π.Χ. αιώνα, και κάποια εποχή ταξίδεψε στη Βιθυνία μαζί με τον επίσης ποιητή φίλο του Κάτουλλο. Το βασικό του έργο με τίτλο "Σμύρνα" ήταν ένα επύλλιο με θέμα το ερωτικό πάθος της ομώνυμης πριγκίπισσας για τον πατέρα της Κινύρα, τον βασιλιά της Κύπρου. Στα ποιήματά του διακρινόταν η έντονη επίδραση του Παρθενίου.
2. Α. Λέσκυ, Ιστορία της αρχαίας ελληνικής λογοτεχνίας, σελ. 1039, εκδ. Κυριακίδη, 2011.
3. Σούδα, λήμμα: "Παρθένιος Νικαεύς".
4. Φ. Μοντανάρι, Ιστορία της αρχαίας ελληνικής λογοτεχνίας, σελ. 759, εκδ. USP, 2010.
5. W. Smith, A Dictionary of Greek and Roman biography and mythology, "Parthenius of Nicaea".
6. Μοντανάρι, ό.π.
7. R. Hercher, Ερωτικών λόγων συγγραφείς - Erotici scriptores graeci, "Παρθενίου Νικαέως: Περὶ ἐρωτικῶν παθημάτων", tom. I, σελ. 1-33, Λειψία, 1858.
(Ελεύθερη διαδικτυακή δημοσιεύση αρχαίου κειμένου: Παρθένιος ὁ Νικαεύς: Ἐρωτικὰ παθήματα)

---

Πολύζηλος ο Αθηναίος

Ο Πολύζηλος ο Αθηναίος (5ος αι. π.Χ.) ήταν ποιητής της παλαιάς αττικής κωμωδίας.

Η Σούδα αναφέρει τα έργα του Δημοτυνδάρεως, Νίπτρα, Αφροδίτης γοναί [γέννηση], Διονυσίου γοναί, Μουσών γοναί. Σ' αυτά η Ευδοκία πρόσθετε και το Άρεως γοναί[1]. Ο Δημοτυνδάρεως ήταν μια κωμωδία πολιτικού περιεχομένου με θέμα την ανατροπή του Θηραμένη το 411 π.Χ.· τα άλλα έργα ήταν παρωδίες μύθων[2].

Σώθηκαν ελάχιστα αποσπάσματα που περιελήφθησαν από τον Αύγουστο Μάινεκε στη συλλογή Fragmenta comicorum Graecorum [Αποσπάσματα Ελλήνων κωμικών][3].

---

1. W. Smith, A Dictionary of Greek and Roman biography and mythology, "Polyzelus 3".
2. P. Kroh, Λεξικό αρχαίων συγγραφέων Ελλήνων και Λατίνων, εκδ. USP, 1996.
3. A. Meineke, Fragmenta comicorum Graecorum, Reimer, 1840.
•  I. C. Storey,  Fragments of Old Comedy, Volume III: Philonicus to Xenophon. Adespota, σελ. 204-  213, Loeb Classical Library 515, Harvard University Press, 2011.

(Το άρθρο αναρτήθηκε από τον υπογράφοντα και στην ελληνική Βικιπαίδεια)

---

Πολύζηλος ο Μεσσήνιος

Ο Πολύζηλος ο Μεσσήνιος (6ος αι. π.Χ.) ήταν σύμφωνα με την Σούδα ιστορικός και πατέρας του ποιητή Ιβύκου.[1]

---

1. Λεξικόν Σουίδα (Σούδα), λήμμα: "Ιβύκος".
•  W. Smith, A Dictionary of Greek and Roman biography and mythology, "Polyzellus of Messene".

---

Πολύζηλος ο Ρόδιος

Ο Πολύζηλος ο Ρόδιος ήταν ιστορικός άγνωστης εποχής. Έγραψε την ιστορία της πατρίδας του σε ένα έργο με τίτλο Ροδιακά[1]. Σώθηκαν ελάχιστα αποσπάσματα[2].

---

1. W. Smith, A Dictionary of Greek and Roman biography and mythology, "Polyzelus 2".
2. Κ. Müller, Fragmenta historicorum graecorum (1841), "Polyzelus Rhodius", σελ. 482, τόμ. IV.

(Το άρθρο αναρτήθηκε από τον υπογράφοντα και στην ελληνική Βικιπαίδεια)

---

Πορφυρίων Πομπώνιος

Ο Πορφυρίων Πομπώνιος (Pomponius Porphyrion) ήταν Λατίνος γραμματικός του 3ου μ.Χ. αιώνα με πιθανή καταγωγή από την Αφρική.[1] Έμεινε γνωστός κυρίως για τα σχόλια που έγραψε στον ποιητή Οράτιο (τα οποία και σώθηκαν -αν και όχι στην αρχική τους μορφή- και εκδόθηκαν το 1874 στην Λειψία).[2]

---

1. Encyclopædia Britannica (1911), λήμμα: "Porphyrio, Pomponius". Αγγλική Βικιθήκη
•   P. Kroh, Λεξικό αρχαίων συγγραφέων Ελλήνων και Λατίνων, USP, 1996.
2. G. Meyer, Pomponeii Porphyrionis commentarii in Q. Horatium Flaccum, Λειψία, 1874.(Λατινιστί) Internet Archive 

(Το άρθρο αναρτήθηκε από τον υπογράφοντα και στην ελληνική Βικιπαίδεια)

---

Πρόδικος ὁ Φωκαεύς

Ο Πρόδικος ο Φωκαεύς (7ος/6ος π.Χ. αι.) μνημονεύεται από τον Παυσανία ως ο πιθανός ποιητής του χαμένου έπους Μινυάς [Πρόδικος δὲ Φωκαεὺς - εἰ δὴ τούτου τὰ ἐς τὴν Μινυάδα ἔπη …].[1]

Ο Κλήμης ο Αλεξανδρεύς αναφέρει επίσης κάποιον Πρόδικο ως συγγραφέα του ορφικού ποιήματος Εἰς Ἅιδου κατάβασις. Τον αποκαλεί όμως (ίσως από λάθος) Σάμιο και όχι Φωκαέα.[2]

---

1. Παυσανίας, Ἑλλάδος περιήγησις, IV (Μεσσηνιακά), 33:7.
•   P. Kroh, Λεξικό αρχαίων συγγραφέων Ελλήνων και Λατίνων, εκδ. USP, 1996.
2. Κλήμης ο Αλεξανδρεύς, Στρωματεῖς, XXI:e·
    [Καὶ τοὺς μὲν ἀναφερομένους εἰς Μουσαῖον χρησμοὺς Ὀνομακρίτου εἶναι λέγουσι, τὸν Κρατῆρα δὲ τὸν Ὀρφέως Ζωπύρου τοῦ Ἡρακλεώτου τήν τε Εἰς Ἅιδου κατάβασιν Προδίκου τοῦ Σαμίου).] 

(Το άρθρο αναρτήθηκε από τον υπογράφοντα και στην ελληνική Βικιπαίδεια)

---

Πρόκλος Ευτύχιος

Ο Ευτύχιος Πρόκλος ήταν γραμματικός του 2ου μ.Χ. αιώνα. Καταγόταν από την πόλη Σίκκα[1] της Βορείου Αφρικής και υπήρξε διδάσκαλος του μετέπειτα αυτοκράτορα και φιλοσόφου Μάρκου Αυρηλίου.

Ο Λατίνος λόγιος του 4ου μ.Χ. αιώνα Τρεβέλλιος Πολλίων τον μνημονεύει ως τον πολυμαθέστερο γραμματικό της εποχής του.[2]
 
Ορισμένοι σήμερα ταυτίζουν τον Ευτύχιο Πρόκλο με τον Πρόκλο τον συγγραφέα της Χρηστομάθειας, μιας συλλογής πληροφοριών για την αρχαία ελληνική λογοτεχνία, αποσπάσματα της οποίας περιέχονται στην Βιβλιοθήκη του Φωτίου και στον βυζαντινό κώδικα Venetus A που φυλάσσεται στη Μαρκιανή Βιβλιοθήκη της Βενετίας.[3]

---

1. Sicca Veneria, πόλη την Νουμιδίας, σημερινό Αλ Καφ (Τυνησία).
2. W. Smith, A Dictionary of Greek and Roman biography and mythology, "Eutychius Proclus".
3. R. Westphal, Scriptores metrici graeci (1866), "Πρόκλου Χρηστομαθίας γραμματικής".

(Το άρθρο αναρτήθηκε από τον υπογράφοντα και στην ελληνική Βικιπαίδεια)

---

Πτολεμαίος ο Κυθήριος

Ο Πτολεμαίος ο Κυθήριος ήταν εποποιός αγνώστου εποχής. Σύμφωνα με την Σούδα είχε γράψει ένα έργο για την "ψαλακάνθη", ένα μυθικό βότανο με θαυμαστές δυνάμεις.[1]

Εικάζεται ότι ήταν τον ίδιο πρόσωπο με τον Πτολεμάιο Χέννο, γραμματικό και μυθογράφο του 2^ου μ.Χ. αιώνα.[2]

---

1. Λεξικόν Σουίδα,  λήμμα: "Πτολεμαίος Κυθήριος".
2. W. Smith, A dictionary of Greek and Roman biography and mythology, "Ptolemaeus Chennus: Confusion with Ptolemy of Cythera".

---

Πτολεμαίος Χέννος

Ο Πτολεμαίος Χέννος (Πτολεμαίος του Ηφαιστίωνος) ήταν Αλεξανδρινός γραμματικός και μυθογράφος του 2ου μ.Χ. αιώνα.

Η Σούδα αναφέρει τα έργα του Ανθόμηρος (ένα έπος 24 ραψωδιών), Σφίγγα (ένα ιστορικό δράμα) και Περί παραδόξου ιστορίας.[1] Το τελευταίο φαίνεται πως ήταν μια άλλη ονομασία της Καινής Ιστορίας, μιας συλλογής σπάνιων μυθολογικών παραλλαγών, παραδοξολογιών και ιστορικών ανεκδότων, σύντομη επιτομή της οποίας συμπεριέλαβε ο Πατριάρχης Φώτιος στην περίφημη Βιβλιοθήκη του.[2]

Ορισμένοι μελετητές ταυτίζουν τον Πτολεμαίο Χέννο με τον εποποιό Πτολεμαίο Κυθήριο.[3]

---

1. Λεξικόν Σουίδα, λήμμα: Πτολεμαίος Χέννος.
2. Φωτίου Βιβλιοθήκη,  κωδ.190, "Πτολεμαίος Χέννος".
3. W. Smith, A dictionary of Greek and Roman biography and mythology, "Ptolemaeus Chennus".

(Το άρθρο αναρτήθηκε από τον υπογράφοντα και στην ελληνική Βικιπαίδεια)

---

Πτολεμαίος ο Μεγαλοπολίτης

Ο Πτολεμαίος ο Μεγαλοπολίτης υπήρξε βιογράφος του Πτολεμαίου του Φιλοπάτορος ("Αἱ περὶ τὸν Φιλοπάτορα ἱστορίαι"), στην αυλή του οποίου φαίνεται πως έζησε για κάποιο χρονικό διάστημα.[1]
 
Στο έργο του διηγιόταν κυρίως την ιδιωτική ζωή του Φιλοπάτορος, τις ακόλαστες ερωτικές του περιπέτειες και τις συχνές του οινοποσίες. (Η έντονα αρνητική εικόνα που σχημάτισε ο ιστορικός Πολύβιος για τον χαρακτήρα και τις ικανότητες του Φιλοπάτορος φαίνεται πως οφειλόταν πρωτίστως στις διηγήσεις τού συμπατριώτη του Πτολεμαίου).[2]

Από το έργο του Πτολεμαίου σώθηκαν τέσσερα μόνον αποσπάσματα. Αναφέρονται από τον Αθήναιο, τον Κλήμη τον Αλεξανδρέα και τον Αρνόβιο.[3]

---

1. W. Smith, A dictionary of Greek and Roman biography and mythology (1867), Τόμος III, σελ. 567. Ptolemaeus of Megalopolis
2. L. Lefebvre, Polybe, Ptolémée IV et la tradition historiographique, ENIM 2, 2009, p. 91-101.
3. K. Müller, Fragmenta historicorum graecorum (1841), Τόμος III, σελ. 66. Ptolemæus Megalopolitanus

(Το άρθρο αναρτήθηκε από τον υπογράφοντα και στην ελληνική Βικιπαίδεια)

---

Πωλλιανός

Ο Πωλλιανός ήταν γραμματικός και ποιητής του 1ου μ.Χ. αιώνα, για τον οποίο ελάχιστα πράγματα είναι γνωστά.  Σώζονται πάντως πέντε επιγράμματά του, τέσσερα στο ενδέκατο και ένα στο δέκατο έκτο βιβλίο της Ελληνικής Ανθολογίας (ΧΙ.127, ΧΙ.128, ΧΙ.130, ΧΙ.167, ΧVI.150).[1]

---

1. W. Smith, A Dictionary of Greek and Roman biography and mythology, "Pollianus".

---