Ο Ευγάμμων ο Κυρηναίος ήταν επικός ποιητής του 6ου π.Χ. αιώνα. Ο Ευσέβιος τοποθετεί την ακμή του στην 53η Ολυμπιάδα, δηλαδή το 568-565 π.Χ.[1].
Αρχαίες πηγές του αποδίδουν το έπος Τηλεγόνεια, το νεότερο και πιο ευφάνταστο ποίημα του επικού κύκλου, το οποίο έχει ολοκληρωτικά χαθεί[2]. Γνωρίζουμε όμως το ακριβές του περιεχόμενο από τη "Χρηστομάθεια" του Πρόκλου, ένα κείμενο της ελληνορωμαϊκής εποχής αποσπάσματα του οποίου περιέχονται σε βυζαντινό χειρόγραφο του 10ου αιώνα (τον περίφημο κώδικα Venetus A) που "φυλάσσεται" σήμερα στη Μαρκιανή Βιβλιοθήκη της Φλωρεντίας.
Στην Τηλεγόνεια ο Οδυσσέας μετά τη μνηστηροφονία έφευγε στην Ήπειρο, παντρευόταν τη βασίλισσα των Θεσπρωτών Καλλιδίκη, έκανε μαζί της ένα γιο (τον Πολυποίτη) και πολεμούσε ενάντια στους Βρύγους. Αργότερα, όταν επέστρεφε στην Ιθάκη σκοτωνόταν κατά λάθος από τον Τηλέγονο, τον γιο που είχε κάνει με την Κίρκη και είχε φθάσει στο νησί αναζητώντας τον.
Ο Κλήμης ο Αλεξανδρεύς υποστήριζε ότι ο Ευγάμμων έγραψε την Τηλεγόνεια αντιγράφοντας το "περί Θεσπρωτών βιβλίο" του ποιητή Μουσαίου[3]. Ο Μουσαίος ήταν βέβαια ένα μυθικό πρόσωπο, αλλά η ύπαρξη ενός πολύ παλαιού έπους (αγνώστου συγγραφέα) με τίτλο Θεσπρωτίς μνημονεύεται και από τον Παυσανία[4]. Το έπος αυτό εικάζεται ότι χρησιμοποίησε ο Ευγάμμων για να συνθέσει τη δική του Τηλεγονεία. Αν η υπόθεση είναι σωστή, τότε, όπως παρατηρεί ο Φ. Μοντανάρι, έχουμε εδώ το συγκεκριμένο παράδειγμα ενός κύκλιου έπους που βασίζεται σε πηγές πολύ αρχαιότερες των ομηρικών επών[5].
• W. Smith, A Dictionary of Greek and Roman biography and mythology (1873), "Eugamon".
2. M. West, Greek Epic Fragments: From the Seventh to the Fifth Centuries BC., "Telegony", σελ. 164-171, Loeb Classical Library, Harvard University Press, 2003.
3. Κλήμης ο Αλεξανδρεύς, Στρωματείς, 6.25.1· [αὐτοτελῶς γὰρ (οἱ Ἐλληνες) τὰ ἑτέρων ὑφελόμενοι ὡς ἴδια ἐξήνεγκαν, καθάπερ Εὐγάμμων ὁ Κυρηναῖος ἐκ Μουσαίου τὸ περὶ Θεσπρωτῶν βιβλίον ὁλόκληρον].
4. Παυσανίας, Ελλάδος περιήγησις, "Αρκαδικά", 12.5.
5. F. Montanari, Ιστορία της αρχαίας ελληνικής λογοτεχνίας, σελ. 111, USP, 2010.
Αρχαίες πηγές του αποδίδουν το έπος Τηλεγόνεια, το νεότερο και πιο ευφάνταστο ποίημα του επικού κύκλου, το οποίο έχει ολοκληρωτικά χαθεί[2]. Γνωρίζουμε όμως το ακριβές του περιεχόμενο από τη "Χρηστομάθεια" του Πρόκλου, ένα κείμενο της ελληνορωμαϊκής εποχής αποσπάσματα του οποίου περιέχονται σε βυζαντινό χειρόγραφο του 10ου αιώνα (τον περίφημο κώδικα Venetus A) που "φυλάσσεται" σήμερα στη Μαρκιανή Βιβλιοθήκη της Φλωρεντίας.
Στην Τηλεγόνεια ο Οδυσσέας μετά τη μνηστηροφονία έφευγε στην Ήπειρο, παντρευόταν τη βασίλισσα των Θεσπρωτών Καλλιδίκη, έκανε μαζί της ένα γιο (τον Πολυποίτη) και πολεμούσε ενάντια στους Βρύγους. Αργότερα, όταν επέστρεφε στην Ιθάκη σκοτωνόταν κατά λάθος από τον Τηλέγονο, τον γιο που είχε κάνει με την Κίρκη και είχε φθάσει στο νησί αναζητώντας τον.
Ο Κλήμης ο Αλεξανδρεύς υποστήριζε ότι ο Ευγάμμων έγραψε την Τηλεγόνεια αντιγράφοντας το "περί Θεσπρωτών βιβλίο" του ποιητή Μουσαίου[3]. Ο Μουσαίος ήταν βέβαια ένα μυθικό πρόσωπο, αλλά η ύπαρξη ενός πολύ παλαιού έπους (αγνώστου συγγραφέα) με τίτλο Θεσπρωτίς μνημονεύεται και από τον Παυσανία[4]. Το έπος αυτό εικάζεται ότι χρησιμοποίησε ο Ευγάμμων για να συνθέσει τη δική του Τηλεγονεία. Αν η υπόθεση είναι σωστή, τότε, όπως παρατηρεί ο Φ. Μοντανάρι, έχουμε εδώ το συγκεκριμένο παράδειγμα ενός κύκλιου έπους που βασίζεται σε πηγές πολύ αρχαιότερες των ομηρικών επών[5].
Σημειώσεις
1. Α. Λέσκυ, Ιστορία της αρχαίας ελληνικής λογοτεχνίας, σελ. 138, εκδ. Κυριακίδη, 2011.• W. Smith, A Dictionary of Greek and Roman biography and mythology (1873), "Eugamon".
2. M. West, Greek Epic Fragments: From the Seventh to the Fifth Centuries BC., "Telegony", σελ. 164-171, Loeb Classical Library, Harvard University Press, 2003.
3. Κλήμης ο Αλεξανδρεύς, Στρωματείς, 6.25.1· [αὐτοτελῶς γὰρ (οἱ Ἐλληνες) τὰ ἑτέρων ὑφελόμενοι ὡς ἴδια ἐξήνεγκαν, καθάπερ Εὐγάμμων ὁ Κυρηναῖος ἐκ Μουσαίου τὸ περὶ Θεσπρωτῶν βιβλίον ὁλόκληρον].
4. Παυσανίας, Ελλάδος περιήγησις, "Αρκαδικά", 12.5.
5. F. Montanari, Ιστορία της αρχαίας ελληνικής λογοτεχνίας, σελ. 111, USP, 2010.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου