Η Μελαμπόδεια ή Μελαμποδία ήταν επικό ποίημα του 7ου ή 6ου π.Χ. αιώνα, το οποίο αρχαίοι συγγραφείς, όπως ο Αθήναιος και ο Παυσανίας, απέδιδαν στον Ησίοδο[1]. Αποτελούνταν από τρία τουλάχιστον βιβλία και διηγιόταν την ζωή και τα κατορθώματα του μυθικού ήρωα, μάντη και θεραπευτή Μελάμποδα.
Ο Μελάμπους, κατά τον Ηρόδοτο, ήταν αυτός που εισήγαγε την λατρεία του Διονύσου στην Ελλάδα και καθιέρωσε τις φαλλικές τελετουργίες (Φαλληφόρια)[2]. Ήταν επίσης ο πρώτος άνθρωπος στον οποίο οι θεοί προσέδωσαν προφητικές και θεραπευτικές ικανότητες. Ως θεραπευτής απήλλαξε τις κόρες του Προίτου, του μυθικού βασιλιά της Τίρυνθας, από την μανία που τις είχε καταλάβει επειδή αψήφησαν τον Διόνυσο, και έλαβε ως αμοιβή τα δύο τρίτα του βασιλείου του. Θεράπευσε επίσης τον Ίφικλο, τον γιό του Φυλάκου, από τα προβλήματα στειρότητας που είχε παίρνοντας ως αντάλλαγμα το περίφημο κοπάδι αγελάδων του πατέρα του (που ο Μελάμπους το ήθελε για να το χαρίσει στον αδελφό του Βίαντα προκειμένου αυτός να μπορέσει να παντρευτεί την Πηρώ, την κόρη του Νηλέως)[4].
Αυτούς τους μύθους το δίχως άλλο θα διηγιόταν η Μελαμπόδεια -άλλωστε ένα από τα σωθέντα αποσπάσματα αναφέρεται ρητά στην ιστορία με τον Ίφικλο[5]. Περιείχε επίσης και εμβόλιμες διηγήσεις για τους άλλους μεγάλους μάντεις της μυθικής εποχής.
Διαβάζουμε έτσι σε κάποιο απόσπασμα τον μύθο του Τειρεσία που μεταμορφώθηκε σε γυναίκα, επειδή σκότωσε ένα θηλυκό φίδι την ώρα που ζευγάρωνε. Έχοντας γνωρίσει τον έρωτα και σαν άνδρας και σαν γυναίκα, κλήθηκε ως διαιτητής στην λογομαχία μεταξύ Δία και Ήρας για το ποιο από τα δύο φύλα απολαμβάνει περισσότερο την ερωτική ηδονή. Ο Τειρεσίας είπε πως από τα δέκα μέρη ηδονής η γυναίκα γεύεται τα εννιά και ο άνδρας μόνο το ένα. Η Ήρα τότε θυμωμένη (επειδή αποκάλυψε τα μυστικά της γυναικείας φύσης) τον τύφλωσε, αλλά ο Δίας ως αντιστάθμισμα του χάρισε προφητική ικανότητα και μακροζωία[6].
Ένα άλλο απόσπασμα αναφερόταν στην συνάντηση του Κάλχαντος με τον Μόψο και στον αγώνα μαντικής ικανότητας που επακολούθησε. Νικητής ανακηρύχθηκε ο Μόψος και ο Κάλχας ντροπιασμένος πέθανε από την λύπη του.[7]
Συνολικά από την Μελαμπόδεια σώθηκαν εννιά αποσπάσματα. Αναφέρονται από τον Αθήναιο, τον Στράβωνα,τον Σχολιαστή της Οδύσσειας, τον Κλήμη τον Αλεξανδρέα και τον Ιωάννη Τζέτζη.
Σημειώσεις
1. Αθήναιος, Δειπονοσοφισταί, XIII.89. perseus
• Παυσανίας, Ελλάδος περιήγησις, IX.31.5. Βικιθήκη
2. Ἡρόδοτος, Ἱστορίαι, 2.49. Βικιθήκη
3. Κ. Κερένυϊ, Η μυθολογία των Ελλήνων, σελ.246 & 578, εκδ. Βιβλιοπωλείου της Εστίας, 1996.
4. H.G Evelyn-White, Hesiod, the Homeric hymns and Homerica (1914), "Μελαμπόδεια", σελ. 266 270, (απόσπασμα 6).
5. Evelyn-White, ό.π., (απόσπασμα 3).
6. Evelyn-White, ό.π., (απόσπασμα 1).
 |
| Ο Μελάμποδας και οι Προιτίδες Ιφινόη, Λυσίππη και Ιφιάνασσα στο ναό της Άρτεμης (4ος αι. π.Χ.) |
Αυτούς τους μύθους το δίχως άλλο θα διηγιόταν η Μελαμπόδεια -άλλωστε ένα από τα σωθέντα αποσπάσματα αναφέρεται ρητά στην ιστορία με τον Ίφικλο[5]. Περιείχε επίσης και εμβόλιμες διηγήσεις για τους άλλους μεγάλους μάντεις της μυθικής εποχής.
 |
| Ο Τειρεσίας σκοτώνει το θηλυκό φίδι την ώρα που ζευγάρωνε |
Ένα άλλο απόσπασμα αναφερόταν στην συνάντηση του Κάλχαντος με τον Μόψο και στον αγώνα μαντικής ικανότητας που επακολούθησε. Νικητής ανακηρύχθηκε ο Μόψος και ο Κάλχας ντροπιασμένος πέθανε από την λύπη του.[7]
Συνολικά από την Μελαμπόδεια σώθηκαν εννιά αποσπάσματα. Αναφέρονται από τον Αθήναιο, τον Στράβωνα,τον Σχολιαστή της Οδύσσειας, τον Κλήμη τον Αλεξανδρέα και τον Ιωάννη Τζέτζη.
Χρήστος Μπελόπουλος
Σημειώσεις
• Παυσανίας, Ελλάδος περιήγησις, IX.31.5. Βικιθήκη
2. Ἡρόδοτος, Ἱστορίαι, 2.49. Βικιθήκη
3. Κ. Κερένυϊ, Η μυθολογία των Ελλήνων, σελ.246 & 578, εκδ. Βιβλιοπωλείου της Εστίας, 1996.
4. H.G Evelyn-White, Hesiod, the Homeric hymns and Homerica (1914), "Μελαμπόδεια", σελ. 266 270, (απόσπασμα 6).
5. Evelyn-White, ό.π., (απόσπασμα 3).
6. Evelyn-White, ό.π., (απόσπασμα 1).
(Το άρθρο αναρτήθηκε και στην ελληνική Βικιπαίδεια.)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου